Kto w Europie odpowiada za prąd? Poznajmy Radę Europejskich Regulatorów Rynku (CEER)

Rada Europejskich Regulatorów Energii, znana pod skrótem CEER (ang. Council of European Energy Regulators), jest organizacją, która odgrywa istotną rolę w regulowaniu i koordynacji europejskiego rynku energetycznego. CEER powstała jako inicjatywa krajowych regulatorów rynku energii w Unii Europejskiej (UE) i działa jako niezależna organizacja, która wspiera wymianę wiedzy, współpracę oraz harmonizację przepisów energetycznych w państwach członkowskich.
Głównym celem CEER jest promowanie efektywności rynku energetycznego oraz ochrona interesów konsumentów, przy jednoczesnym wspieraniu rozwoju konkurencyjnego i zrównoważonego rynku energii w Europie. W tym artykule szczegółowo omówimy, czym jest CEER, jakie ma zadania i kompetencje, gdzie mieści się jej siedziba oraz jakie miejsce zajmuje w unijnej polityce klimatyczno-energetycznej.

Geneza CEER
CEER została powołana w 2000 roku przez krajowe organy regulacji energetyki w Europie jako platforma współpracy i koordynacji działań w zakresie regulacji rynku energii. Organizacja powstała jako niezależna instytucja, zanim utworzono Agencję ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER), z którą CEER ściśle współpracuje.
CEER jest organizacją nieformalną, ale jej wpływ na kształtowanie polityki energetycznej w Europie jest istotny. Zrzesza krajowe organy regulacyjne, które są odpowiedzialne za nadzór nad rynkami energii elektrycznej i gazu w państwach członkowskich UE oraz w niektórych krajach spoza Unii, które współpracują z UE w obszarze energetyki. Siedziba CEER znajduje się w Brukseli, co umożliwia bliską współpracę z instytucjami unijnymi, takimi jak Komisja Europejska, Parlament Europejski oraz Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER). CEER pełni szereg funkcji, które mają na celu wspieranie krajowych organów regulacyjnych w ich działalności oraz promowanie rozwoju konkurencyjnych, efektywnych i zrównoważonych rynków energii w Europie. Organizacja ta odgrywa również ważną rolę w promowaniu współpracy międzynarodowej oraz wymianie najlepszych praktyk między regulatorami energetycznymi. Do głównych zadań organizacji należy:

1. Wspieranie współpracy krajowych organów regulacyjnych: CEER zapewnia platformę do współpracy i wymiany informacji między krajowymi organami regulacyjnymi energii. Ułatwia to harmonizację regulacji, co jest kluczowe dla stworzenia zintegrowanego, transgranicznego rynku energii w UE.
2. Opracowywanie wytycznych i rekomendacji: CEER opracowuje wytyczne i rekomendacje dotyczące różnych aspektów rynku energii, takich jak taryfy przesyłowe, standardy usług dla konsumentów czy warunki dostępu do sieci energetycznych. Wytyczne te mają na celu zapewnienie jednolitych standardów w całej UE, co sprzyja rozwojowi wspólnego rynku energii.
3. Ochrona konsumentów: CEER kładzie duży nacisk na ochronę praw konsumentów energii. Organizacja ta monitoruje ceny energii, poziom usług dostarczanych konsumentom oraz dąży do zapewnienia uczciwych i konkurencyjnych warunków na rynku. CEER promuje także mechanizmy, które zwiększają przejrzystość rynku oraz umożliwiają konsumentom łatwiejszy dostęp do informacji o cenach i usługach energetycznych.
4. Promowanie zrównoważonego rozwoju energetycznego: CEER aktywnie wspiera rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE) oraz inicjatywy mające na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych. Organizacja dąży do integracji OZE w europejskie systemy energetyczne oraz wspiera innowacje w dziedzinie efektywności energetycznej.
5. Rozwój infrastruktury energetycznej: Współpraca w ramach CEER obejmuje również projekty infrastrukturalne, takie jak budowa nowych połączeń transgranicznych w zakresie energii elektrycznej i gazu. CEER działa na rzecz koordynacji działań związanych z rozwojem infrastruktury, co ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa dostaw energii oraz poprawę efektywności rynków energetycznych w Europie.
6. Wspieranie innowacji i transformacji energetycznej: CEER promuje innowacyjne rozwiązania, takie jak inteligentne sieci energetyczne, technologie magazynowania energii oraz digitalizacja rynku energii. Organizacja wspiera również działania mające na celu poprawę elastyczności systemów energetycznych, co jest kluczowe w kontekście rosnącego udziału OZE.

Kompetencje CEER
Choć CEER nie posiada bezpośredniej władzy wykonawczej ani regulacyjnej, jej wpływ na kształtowanie polityki energetycznej w UE jest znaczący. Kompetencje CEER wynikają głównie z jej roli doradczej i koordynacyjnej, a także z bliskiej współpracy z krajowymi organami regulacyjnymi oraz instytucjami unijnymi.

1. Doradztwo dla instytucji UE;
2. Wpływ na tworzenie przepisów;
3. Monitorowanie rynku energii.
   

Polityka klimatyczno-energetyczna UE jest jednym z najważniejszych priorytetów Unii Europejskiej, szczególnie w kontekście realizacji Zielonego Ładu oraz dążenia do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku. W tym kontekście CEER odgrywa kluczową rolę, wspierając realizację celów klimatyczno-energetycznych UE poprzez rozwój zrównoważonego rynku energii, promowanie odnawialnych źródeł energii oraz wspieranie innowacji w sektorze energetycznym. Jest to między innymi wsparcie dla odnawialnych źródeł energii. CEER promuje rozwój OZE w Europie poprzez współpracę z krajowymi regulatorami oraz opracowywanie wytycznych dotyczących integracji odnawialnych źródeł energii z sieciami energetycznymi. Organizacja ta monitoruje również efektywność systemów wsparcia dla OZE, takich jak systemy taryf gwarantowanych (ang. feed-in tariffs) oraz aukcje energii. CEER działa na rzecz redukcji emisji CO₂. CEER wspiera działania na rzecz
ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, w tym promowanie efektywności energetycznej oraz dekarbonizacji sektora energetycznego. Organizacja ta wspiera również projekty związane z przejściem na niskoemisyjne technologie energetyczne. CEER angażuje się w transformacje energetyczną. Wspieranie innowacji, takich jak inteligentne sieci, magazynowanie energii oraz rozwój technologii wodorowych, jest jednym z priorytetów CEER. Organizacja ta odgrywa ważną rolę w promowaniu transformacji energetycznej, które jest niezbędna do osiągnięcia celów klimatycznych UE.

Współpraca CEER z innymi instytucjami
CEER odgrywa ważną rolę w koordynacji działań krajowych regulatorów z innymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się energetyką w UE, takimi jak: ACER (Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki) w zakresie monitorowania i regulacji rynków energetycznych w Europie. Obie organizacje wspólnie opracowują raporty, rekomendacje oraz wytyczne dotyczące regulacji rynku energii; Komisja Europejska w zakresie dostarczania rekomendacji dotyczących polityki energetycznej oraz brania udziału w procesie legislacyjnym dotyczącym regulacji rynków energii. Ponadto CEER współpracuje z europejskimi operatorami systemów przesyłowych energii elektrycznej (ENTSO-E) oraz gazu (ENTSO-G) w zakresie opracowywania kodeksów sieciowych oraz planów rozwoju
infrastruktury energetycznej.

W obliczu dynamicznych zmian na globalnych rynkach energetycznych oraz rosnącej potrzeby transformacji klimatycznej, CEER stoi przed wieloma wyzwaniami. Organizacja będzie musiała dostosować swoje działania do rosnącego udziału odnawialnych źródeł energii oraz nowych technologii, takich jak magazynowanie energii, cyfryzacja sieci oraz wprowadzenie wodoru jako nośnika energii. Ponadto CEER będzie musiała sprostawyzwaniom związanym z integracją rynków energii w państwach członkowskich oraz zapewnieniem spójności polityki energetycznej w całej UE. W tym kontekście kluczowe będzie utrzymanie bliskiej współpracy z krajowymi organami regulacyjnymi oraz instytucjami unijnymi

Artykuł powstał w ramach projektu Społeczne Centrum Sprawiedliwej Transformacji sfinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030 PROO