Katowice, mimo bogatej historii, nie są jednym z najstarszych miast w województwie śląskim. Sam Śląsk znalazł się w granicach tworzonego przez Piastów państwa pod koniec X w., za panowania Mieszka I. Jego nazwa powstała od Ślężan, ludów zamieszkujących tereny między Górami Sowimi i Bardzkimi a Baryczą, nad rzeką Ślężą.
Początki Katowic sięgają XVI w., kiedy były ośrodkiem rolniczym i kuźniczym. Ich gwałtowny rozwój został zapoczątkowany w połowie XIX w. wraz z rozwojem przemysłu i doprowadzeniem do miasta linii kolejowej. Nikt jednak nie spodziewał się, że przed wioską podlegającą jurysdykcji Mysłowic stoi wielka przyszłość.
Po uzyskaniu praw miejskich 11 września 1865 r., Katowice zaczęły rozwijać się w szybkim tempie. Na przełomie XIX i XX w. miasto, nazywane wtedy Kattowitz, było dynamicznie rozwijającym się ośrodkiem przemysłowym. Uważano je za junge deutsche Schopfung – najnowszy cud we wschodniej części Niemiec. Dominującą rolę odgrywała ludność niemiecka, żydowska i polska (śląska).
W 1922 r., z chwilą przyłączenia Górnego Śląska do Polski, Katowice stały się gospodarczym i administracyjno-politycznym centrum Województwa Śląskiego. Doprowadziło to również do przemieszczenia mieszkańców miasta. Odjechali Niemcy, a przyjechali Polacy.
W czasie wojny Katowice i Województwo Śląskie zostały przyłączone do Rzeszy. Miasto przemianowano na Kattowitz, a od 1940 r. zostało ono stolicą prowincji górnośląskiej. Doprowadziło to do zbudowania dominującej roli Katowic.
Po wojnie utrzymano wprowadzony przez Niemców podział. Ugruntowała się rola Katowic jako stolicy regionu przemysłowego. W pierwszych powojennych latach było to miasto „etapowe” dla rzeszy przesiedleńców ze Wschodu, zmierzających na zachód. Fakt ten ożywił życie kulturalne Katowic.
Lata 1948-1956 to dla miasta „triumf monolitu”. Nastąpiła wtedy niemal całkowita unifikacja wszystkich dziedzin życia wg wzorców sowieckich. Symbolem i zwieńczeniem tego okresu była zmiana nazwy na Stalinogród w 1953 r., którą po upadku komunizmu ponownie zastąpiono Katowicami.
Obecnie miasto leży na trasie głównych szlaków krajowych i międzynarodowych, zarówno drogowych, jak i kolejowych. Ponadto, w Pyrzowicach funkcjonuje międzynarodowy port lotniczy Katowice-Pyrzowice.
Katowice stanowią ważny w skali kraju ośrodek gospodarczy. Miasto jest jednocześnie centrum handlowo-usługowym ze znacznym udziałem działalności produkcyjnej, jak również ośrodkiem koncentracji specjalistycznych usług medycznych, funkcji akademickiej, kulturalnej i sportowej. To jednak nie koniec, bo Katowice wciąż się rozwijają. Kto wie co jeszcze je czeka?
Źródła:
- K. Popiołek, Śląskie dzieje, Państwowe Wydawnictwo Naukowe w Krakowie 1976, s.7.
- A.O. Klausmann, Górny Śląsk przed laty, Muzeum Historii Katowic, Katowice 1996, s.15.
- Z. Woźniczka, Katowice-Stalinogród-Katowice. Z dziejów miasta 1948-1956, „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe, Katowice 2007, s.11.
- Z. Woźniczka, Katowice-Stalinogród-Katowice. Z dziejów miasta 1948-1956, „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe, Katowice 2007, s.12.
