W dzisiejszym społeczeństwie dostęp do rzetelnych informacji stanowi fundament demokracji. Jak jednak pozyskać kluczowe dane z gmin, powiatów i województw, aby skutecznie monitorować działania samorządów i aktywnie uczestniczyć w życiu publicznym?
Już w najbliższy wtorek o godz. 15.00 w Instytucie Roździeńskiego przy ul. Mariackiej 37 odbędzie się szkolenie na temat dostępu do informacji publicznej. W trakcie wydarzenia uczestnicy dowiedzą się w jaki sposób pozyskiwać informację z gminy, powiatu, a także województwa. Wydarzenie nie będzie nagrywane. Jedyną możliwością do wzięcia udziału w wydarzeniu jest uczestnictwo stacjonarne.
Link do wydarzenia na Facebooku: www.facebook.com/events/s/jak-pozyskac-informacje-z-gmin/893752105244370/
Szkolenie jest realizowane w ramach projektu Edukujemy NGO realizowanego przez Stowarzyszenie Mieszkańców Gmin Nadwiślańskich „Przywiśle 87” ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.
Link do strony projektu EdukujeMY NGO: www.edukujemyngo.pl/
O co chodzi w dostępie do informacji publicznej?
Współczesne społeczeństwo demokratyczne opiera się na zasadzie otwartości i przejrzystości działań publicznych. Jednym z kluczowych narzędzi umożliwiających obywatelom monitorowanie i uczestniczenie w życiu publicznym jest dostęp do informacji publicznej. W Polsce prawo to jest gwarantowane przez specjalne przepisy, które wprowadzają zasady udostępniania dokumentów, danych i informacji zgromadzonych przez organy publiczne.
Podstawy prawne
Polska reguluje kwestie dostępu do informacji publicznej ustawą z dnia 6 września 2001 roku o dostępie do informacji publicznej. Ustawa ta określa prawa i obowiązki obywateli oraz inne podmioty w zakresie uzyskiwania informacji od organów administracji publicznej. Zgodnie z nią, każdy ma prawo do uzyskania informacji publicznej, niezależnie od powodu zapytania. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest rozwinięciem konstytucyjnej normy jawności, wyrażonej w art. 6 Konstytucji Rzeczypospolitej Polski, a także koresponduje z przepisami unijnymi zawartymi na poziomie traktatowym, tj. Traktatu o Unii Europejskiej, a także Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Zakres informacji
Przepisy dotyczące dostępu do informacji publicznej obejmują różnorodne dziedziny, takie jak dokumenty administracyjne, dane osobowe, decyzje administracyjne, informacje o stanie środowiska czy sprawy związane z finansami publicznymi. Obywatele mają możliwość wnioskowania o udostępnienie konkretnych dokumentów, a organy publiczne są zobowiązane do udzielenia odpowiedzi w określonym czasie.
Procedury i ograniczenia
Ustawa precyzyjnie określa procedury postępowania w przypadku wniosków o udostępnienie informacji. Organ odpowiedzialny za udzielenie informacji ma obowiązek udzielenia odpowiedzi w ciągu 14 dni od otrzymania wniosku, z możliwością przedłużenia tego terminu do maksymalnie 2 miesięcy. Istnieją jednak ograniczenia, np. w przypadku informacji objętych tajemnicą państwową, ochroną danych osobowych czy bezpieczeństwem publicznym.
Rola społeczeństwa obywatelskiego
Dostęp do informacji publicznej odgrywa kluczową rolę w umożliwianiu społeczeństwu obywatelskiemu skutecznego monitorowania działań władz publicznych. Organizacje pozarządowe, dziennikarze oraz zwykli obywatele korzystają z tego prawa, aby zidentyfikować nieprawidłowości, analizować decyzje administracyjne, a także aktywnie uczestniczyć w debatach publicznych.
Wyzwania i perspektywy
Mimo istnienia ustawy o dostępie do informacji publicznej, czasem dochodzi do sytuacji, gdzie organy publiczne utrudniają dostęp do informacji. Wyzwania te wymagają stałej uwagi i działań na rzecz utrzymania i wzmacniania zasad przejrzystości. Rozwój technologii cyfrowych może także wpływać na ewolucję procedur udostępniania informacji, umożliwiając szybszy i bardziej efektywny dostęp dla obywateli.
Dostęp do informacji publicznej w Polsce stanowi fundament demokracji i sprawiedliwego społeczeństwa. Przez nieustanne dbanie o to prawo, społeczeństwo polskie utrzymuje swoją zdolność do nadzoru nad władzą publiczną, uczestniczenia w procesie decyzyjnym i budowania otwartego społeczeństwa. W dążeniu do doskonalenia systemu warto zdawać sobie sprawę z roli, jaką odgrywa dostęp do informacji publicznej w kształtowaniu lepszej przyszłości dla wszystkich obywateli.
