Bytom od zawsze miał silne związki z wodą, choć wielu mieszkańcom kojarzy się przede wszystkim z przemysłową historią i dziedzictwem górniczym. To właśnie tutaj od pięćdziesięciu lat działa środowisko harcerzy specjalności wodnej, które przez dekady kultywowało tradycje szkutnicze i bosmańskie. Dziś, po latach zaniedbań i po okresie pandemii, nadszedł czas, by powrócić do tych korzeni i odświeżyć wyjątkowe umiejętności, które wyróżniały Bytom na tle innych śląskich miast. Dlatego już wkrótce przy ulicy Brzezińskiej 27 ruszy Śląski Warsztat Marynistyczny – inicjatywa, której celem będzie przywrócenie dawnych kompetencji szkutniczych, naprawa zabytkowej łodzi żaglowej klasy omega oraz integracja międzypokoleniowa bytomskich wodniaków. Warsztaty odbywać się będą na terenie po byłych Warsztatach Naprawczych Górnośląskiej Kolei Wąskotorowej. To właśnie tam powstanie przestrzeń do pracy warsztatowej, w której starsi członkowie środowiska przekażą swoją wiedzę młodszym kolegom i koleżankom. Zajęcia będą prowadzone popołudniami i wieczorami w dni powszednie, tak aby mogły z nich korzystać także osoby uczące się i pracujące. Warsztat odpowiada więc na dwa kluczowe wyzwania. Po pierwsze – umożliwi bezpośredni transfer wiedzy od starszych do młodszych pokoleń. W Bytomiu wciąż żyją i działają alumni środowiska wodniackiego, którzy dysponują unikatowymi umiejętnościami i są gotowi przekazać je dalej. Dzięki warsztatom uda się przywrócić te kompetencje i jednocześnie utrwalić je na kolejne lata. Po drugie – w ramach zajęć zostanie przeprowadzona kompleksowa naprawa wspomnianej łodzi klasy omega. Zamiast kupować nową jednostkę za kilkadziesiąt tysięcy złotych, społeczność postawiła na ideę naprawy, co nie tylko rozwiąże problem techniczny, ale też wpisze się w unijne zasady ekologii i zrównoważonego rozwoju.
Śląski Warsztat Marynistyczny to również inicjatywa ekologiczna. Naprawa istniejącego sprzętu zamiast zakupu nowego wspiera realizację zasady Right to Repair, a także założeń Europejskiego Zielonego Ładu. Dzięki temu ograniczony zostanie ślad węglowy, zmniejszy się ilość odpadów i pokaże młodszym uczestnikom, że warto naprawiać i dbać o to, co już się posiada. Organizatorzy warsztatów zapowiadają także, że w trakcie realizacji działań uczestnicy będą poruszać się głównie komunikacją miejską, a komunikacja między nimi odbywać się będzie w formie elektronicznej, aby dodatkowo ograniczać zużycie papieru. Nie mniej ważny jest wymiar kulturowy całego przedsięwzięcia. Bytom przez lata był miastem przemysłowym, w którym techniczne umiejętności mieszkańców były czymś naturalnym. Choć gospodarka miasta zmieniała się na przestrzeni dekad, środowisko wodniackie zachowało ducha rzemiosła i etosu pracy. Teraz, przy okazji pięćdziesięciolecia swojego istnienia, społeczność chce przekazać te tradycje dalej i zapewnić, że będą one żywe także w kolejnych pokoleniach. Cele warsztatu są jasne i ambitne. Organizatorzy zakładają podniesienie wiedzy i umiejętności minimum 30 osób w zakresie szkutnictwa, przywrócenie pełnej sprawności łodzi żaglowej klasy omega oraz integrację międzypokoleniową, która wpisze się w obchody półwiecza środowiska. Tak skonstruowany projekt odpowiada na konkretne problemy społeczne, rozwiązuje realne zagrożenia i jednocześnie wzmacnia tożsamość lokalną oraz więzi w społeczności. Śląski Warsztat Marynistyczny stanie się miejscem, gdzie młodzież pozna nie tylko tajniki pracy bosmańskiej, ale również wartości związane z odpowiedzialnością, współpracą i szacunkiem do tradycji. Będzie to także przestrzeń, w której starsi członkowie środowiska poczują, że ich doświadczenie i umiejętności są potrzebne i cenione. Wspólna praca nad łodzią żaglową nie będzie więc wyłącznie technicznym zadaniem, ale także procesem budowania więzi i przekazywania dziedzictwa. Zapisy na Śląski Warsztat Marynistyczny już ruszyły. Organizatorzy zapraszają wszystkich chętnych związanych z bytomskim środowiskiem wodniackim, a także tych, którzy chcą nauczyć się czegoś nowego i włączyć się w zachowanie lokalnej tradycji. Liczba miejsc jest ograniczona, dlatego warto zgłosić się jak najszybciej. Śląski Warsztat Marynistyczny w Bytomiu to nie tylko projekt naprawy łodzi i przekazywania wiedzy. To także świadectwo siły społeczności, która potrafi diagnozować swoje problemy i szukać dla nich rozwiązań. To przykład tego, jak pasja i tradycja mogą stać się fundamentem nowoczesnej edukacji i odpowiedzialności ekologicznej. A przede wszystkim to zaproszenie do wspólnego działania – dla młodych i starszych, dla mieszkańców Bytomia i wszystkich przyjaciół środowiska wodniackiego.
Projekt „Śląski Warsztat Marynistyczny jest finansowany w ramach projektu pn.: „Siła harcerskich relacji w procesie transformacji” FESL.10.24-IZ.01-03E1/23, realizowanego z Funduszy Europejskich dla Śląskiego 2021–2027 (Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji), dla Priorytetu: FESL.10.00 – Fundusze Europejskie na transformację, w ramach Działania: FESL.10.24 – Włączenie społeczne – wzmocnienie procesu sprawiedliwej transformacji.
